Το Γαύριο της Άνδρου, η πύλη του νησιού
Το Γαύριο είναι το λιμάνι της Ανδρου και έχει κίνηση και ζωντάνια όλο το χρόνο. Είναι καλά προστατευμένο στον κλειστό όρμο και “φανερώνεται μόνο όταν το καράβι περνά δίπλα από τα βράχια και μπαίνει στο λιμάνι. Η δυτική πλευρά της Ανδρου είναι η πρώτη εικόνα που έχει ο επισκέπτης από το νησί. Περιβάλλεται από πολύ όμορφα χωριά και από ακόμα πιο όμορφες παραλίες.
Το Γαύριο απέχει 32 χιλίομετρα από την Χώρα και 45 από το Κόρθι. Αναπτύχθηκε στο τέλος της δεκαετίας του ‘60, όταν σταμάτησαν τα δρομολόγια των πλοίων της γραμμής προς τη Χώρα της Ανδρου και αποτελεί από τότε το βασικό λιμάνι του νησιού. Τα τελευταία χρόνια εξελίχθηκε σε τουριστικό θέρετρο μαζί με την περιοχή στην παραλία Κυπρί και τα σπίτια είναι ανεπτυγμένα γύρω από το λιμάνι. Κοντά στο Γαύριο είναι οι νησίδες γνωστές ως Γαυριονήσια. Τα πλοία με κατεύθυνση την Τήνο περνούν κοντά από τα νησάκια.
Στην επάνω πλευρά του οικισμού υψώνεται η μεγάλη εκκλησία του Αγίου Νικολάου και το Δημοτικό σχολείο. Εχει πολλά τουριστικά καταλύματα, ξενοδοχεία, εστιατόρια, ταβέρνες, καφέ και μπαρ. Όταν τα καράβια φεύγουν και το λιμάνι αδειάζει, η ησυχία διαδέχεται τη βοή, τα τραπεζάκια των μαγαζιών απλώνονται προς την προκυμαία, μικροί και μεγάλοι περπατούν δίπλα στη θάλασσα. Τότε το Γαύριο συντονίζεται με τους ήχους της θάλασσας, πλέει γαλήνια μαζί της και περιμένει το σφύριγμα του επόμενου καραβιού.
Σημεία ενδιαφέροντος στο Γαύριο της Άνδρου
Το Γαύριο διαθέτει σημαντικά αξιοθέατα όπως ο κυλινδρικός πύργος του Αγίου Πέτρου, ο οποίος διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση. Ο Πύργος Γιαννούλη στον Αμμόλωχο, κτίσμα του 17ου – 18ου αιώνα που τον περιβάλει μια ιστορία αγάπης και “απαγωγής”. Εκεί βρίσκεται και η Βρύση Μουριά που σύμφωνα με επιγραφή, κατασκευάστηκε το 1882 με δαπάνη του Λεωνίδα Δ. Καρακίτσου.
Το Μικρογιάλι βορειοανατολικά ου νησιού κοντά στο χωριό Βαρίδι είναι ένα ακρωτήριο που περιβάλλεται από απόκρημνους βράχους. Το λιμάνι αυτό πιθανόν χρησίμευε είτε ως επίνειο των εσωτερικών οικισμών του νησιού ή ως ενδιάμεσος σταθμός πλοίων της νεολιθικής εποχής.Το Βρυόκαστρο που βρίσκεται στο λόφος στην κορυφή του βουνού δυτικά του Ζόρκου με ίχνη οχύρωσης.
Το Καστρί είναι ο λόφος στα αριστερά καθώς μπαίνουμε στο λιμάνι του Γαυρίου όπου έχουν διασωθεί τα ίχνη του αρχαίου τοίχους που είχε επισκευαστεί από τον Αλκιβιάδη κατά την εξορία του στην Άνδρο.
Το Κάστρο της «Οστοδωσιάς» ή Πύργος του Μακροτάνταλου ένα ενετικό οχυρωματικό έργο, χαρακτηριστικό παράδειγμα αμυντικής αρχιτεκτονικής. Το κάστρο της Οστοδωσιάς έχει πολλές ομοιότητες με το Κάτω Κάστρο στην Χώρα της Άνδρου αν και μικρότερο. Βρίσκεται στο βόρειο άκρο στη βραχώδη άκρη της παραλίας του Πύργου.
Ο Μαρωνίτης απένατι από το Γαύριο στο βουνό Χάρακας όπου σώζονται υπολείμματα τείχους της εποχής του Χαλκού και το Καστελλάκι οχυρωμένος χώρος που βρίσκεται στις Γίδες, απέναντι από τον οικισμό «Καλοκαιρινή».
Χωριά γύρω από το Γαύριο της Άνδρου
Απέναντι από το λιμάνι βρίσκεται ο μικρός οικισμός Χάρακας που τα τελευταία χρόνια εξαπλώνεται ραγδαία. Πάνω από το Γαύριο το Άνω Γαύριο και το Κουμάρι με υπέροχη θεά στην κοιλάδα και μακριά στη θάλασσα μέχρι της ακτές της Αττικής. Σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από το Γαύριο βρίσκεται ο Φελλός (Επάνω & Κάτω Φελλός). Ιδανικός τόπος για ψάρεμα, μπάνιο και ησυχία, η παραλία περιτριγυρίζεται από χαμηλούς λόφους, δένδρα και εξοχικές κατοικίες και κοντά στην θάλασσα υπάρχει ταβέρνα για το φαγητό σας.
Το Μακροτάνταλο βρίσκεται 10 χιλιόμετρα από το Γαύριο και το Βαρίδι βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Βραχάκι, σε υψόμετρο 240 μ. Κοντά στο χωριό κυλάει το ποτάμι Ψαθά, καθώς και διάφορα ρυάκια. Στο Καλυβάρι σε υψόμετρο 300 μέρτων υπάρχει το μοναδικό αιολικό πάρκο της Άνδρου. Το ορεινό χωριό Παλαιστού βρίσκεται κτισμένο σε 203 μέτρα υψόμετρο ανάμεσα σε δένδρα και χαμηλή βλάστηση στο δρόμο για την παραλία του Ζόρκου. Το τοπίο γύρω από την Παλαιστού είναι εξαιρετικό.
Ο Αγιος Πέτρος βρίσκεται ένα χωριό κτισμένο σε λόφο προσφέρει πανέμορφη θέα προς την πεδιάδα. Η παραλία του Αγίου Πέτρου είναι μαγευτική με καταγάλανα νερά. Το Βιτάλι είναι ορεινό χωριό με πολλές καλλιεργήσιμες εκτάσεις και χαμηλα μια πανέμορφη παραλία.
Ο Αμμόλωχος ή Αμόλοχος είναι ένα ορεινό χωριό που είναι χτισμένο στην ενδοχώρα του βόρειου τμήματος της Ανδρου, σε υψόμετρο 360 μ. Το όνομα το πήρε σύμφωνα με μια εκδοχή από το φυτό μολόχα που υπάρχει άφθονο στην περιοχή και με μια άλλη από τις λέξεις άμμος και ελλοχεύω.